Σπάνιοι σχηματισμοί νεφών
| Σε καθημερινή βάση σηκώνουμε το βλέμμα μας προκειμένου να ελέγξουμε αν έχει συννεφιά. Παρατηρούμε όμως τις ιδιαιτερότητες του ουρανού; Υπάρχουν σχηματισμοί νεφών ιδιαίτεροι, εκ των οποίων, άλλους τους κοιτάμε χωρίς να τους παρατηρούμε και άλλους για να τους δούμε είμαστε υποχρεωμένοι να μετακινηθούμε προς συγκριμένες περιοχές και διαφορετικά υψόμετρα. Στο παρόν άρθρο γίνεται αναφορά σε πέντε εξ αυτών. |
Τα νέφη τύπου Mammatus1 είναι εξαιρετικά ασυνήθιστα με σχήμα εξογκωμάτων σε σειρά, τα οποία αναδύονται από την βάση άλλου σύννεφου. Οφείλουν το όνομά τους στο λατινικό mamma που σημαίνει στήθος. Είναι περισσότερο ορατά όταν ο ήλιος βρίσκεται χαμηλά στον ουρανό. Το σχήμα τους μπορεί να ποικίλει καθώς εμφανίζονται και σε σωληνοειδή μορφή οπότε και δημιουργούν την ψευδαίσθηση πως κρέμονται πάνω από άλλα νέφη. Σχηματίζονται με τον σχηματισμό άλλων ειδών και τον στροβιλισμό αυτών. Ο στροβιλισμός αυτός αντιστρέφει την τάση ανοδικής ανάπτυξης των νεφών με αποτέλεσμα την δημιουργία των mammatus. Τα σύννεφα στα οποία οφείλεται ο σχηματισμός των mammatus ανήκουν σε κατηγορίες νεφών που προκαλούν καταιγίδες, στις περισσότερες περιπτώσεις.
Credit & Copyright: Witta Priester
Τα Asperitas2 είναι είδη νεφών με κυματοειδές σχήμα, σχηματιζόμενα σε ύψη 4000 έως 10000 ποδιών. Πρόκειται για ένα σπάνιο σχηματισμό. Στην κάτω πλευρά των νεφών σχηματίζονται δομές που μοιάζουν με κύματα. Δεν είναι ξεκάθαρος ο τρόπος δημιουργίας τους, όμως μια υπόθεση είναι ότι σχηματίζονται όταν τα σύννεφα Mammatus μετακινούνται σε περιοχές όπου η κατεύθυνση του ανέμου αλλάζει με το ύψος και προκαλεί κυματοειδή κίνηση. Είναι απαραίτητο να επικρατούν ασταθείς ατμοσφαιρικές συνθήκες. Ο σχηματισμός, οποίος συμπεριελήφθη στον Διεθνή Άτλαντα Νεφών μόλις το 2015, δεν παράγει βροχοπτώσεις αν και ενδέχεται να συνοδεύεται από άλλα νέφη βροχής.
Πηγή Eικόνας: https://geog.ucsb.edu/morning-glory-clouds/
Τα σύννεφα τύπου Morning Glories3 είναι σπάνια μετεωρολογικά φαινόμενα τα οποία έχουν παρατηρηθεί σε αρκετές τοποθεσίες ανά τον κόσμο, όμως είναι δυνατόν να προβλεφθούν με ακρίβεια μόνο στην περιοχή του κόλπου Carpentaria της Αυστραλίας. Τεχνικά είναι γνωστά ως μοναχικά κύματα με μια μοναδική κορυφή χωρίς αλλαγή σχήματος και ταχύτητας, με μήκος έως 600 μίλια. Η μορφολογία της χερσονήσου Cape York, πλησίον του Κασπιντάρικου Κόλπου οδηγεί στο σχηματισμό των πλέον εντυπωσιακών νεφών αυτού του τύπου. Η ημερήσια θέρμανση του εσωτερικού της έλκει την θαλάσσια αύρα του περιβάλλοντος της με αποτέλεσμα την δημιουργία αλληλοσυγκρουόμενων νεφών.
Το φαινόμενο δεν είναι πλήρως κατανοητό, πιστεύεται όμως πως δημιουργείται λόγω διαφορετικής πυκνότητας μεταξύ των εκλυόμενων, από κάθε πλευρά, ανέμων. Δημιουργείται με αυτό τον τρόπο ένα ή περισσότερα ατμοσφαιρικά κύματα. Τα κύματα ανέμου που δέχεται το σύννεφο στην εμπρόσθια πλευρά αυξάνονται δημιουργώντας ορατό σύννεφο με τον φθίνοντα άνεμο στο πίσω μέρος να προκαλεί την εξάτμιση τους. Το καλύτερο σημείο για την παρατήρηση του φαινομένου βρίσκεται στο Βόρειο Κουϊνσλαντ (North Queensland) της Αυστραλίας.
Πηγή Εικόνας: International Cloud Atlas
Arcus Clouds4 – Αναφερόμαστε σε σύννεφα χαμηλού επιπέδου, λεπτού πάχους η εμφάνιση των οποίων συνδέεται με την ύπαρξη ισχυρών καταιγίδων. Υπάρχουν δυο τύποι, τα Roll που σχηματίζουν οριζόντια στήλη διαχωρισμένη από τα νέφη παραγωγής καταιγίδων και τα Shelf τα οποία συνδέονται με τα νέφη. Ο σχηματισμός τους οφείλεται σε ένα ψυχρό καθοδικό ρεύμα αέρα το οποίο φθάνει έως το έδαφος με αποτέλεσμα να μετακινεί τον θερμό αέρα προς τα επάνω.
Με την αύξηση του ρεύματος αέρα ο παραγόμενος ατμός οδηγείται σε συμπύκνωση με αποτέλεσμα να δημιουργούνται νέφη αυτού του είδους. Ο σχηματισμός τους ευδοκιμεί σε περιβάλλον με δυνατούς ανέμους, έντονες βροχοπτώσεις, χαλαζόπτωση και εμφάνιση αστραπών. Σε περίπτωση που επί του νέφους ασκηθούν άνεμοι αντίθετης, μεταξύ τους, κατεύθυνσης ταυτόχρονα το νέφος μπορεί να περιστραφεί.
Πηγή Εικόνας: Wikipedia
Iridescent Clouds5 – Φαινόμενο ιδιαίτερης ομορφιάς είναι ο σχηματισμός ιριδιζόντων νεφών. Ο σχηματισμός τους οφείλεται στο φαινόμενο της περίθλασης. Το μήκος κύματος στο οποίο εκπέμπεται το φως είναι μικρό οπότε είναι απαραίτητο τα σύννεφα, να αποτελούνται από μικρά σταγονίδια. Επιπλέον τα συγκεκριμένα νέφη είναι θα πρέπει να έχουν εξαιρετικά λεπτό πάχος ώστε να μην παγιδεύουν το διάχυτο φως. Κάθε απόχρωση του οπτικού φάσματος κάμπτεται επί των νεφών σε διαφορετικές γωνίες με αποτέλεσμα τα τελευταία να εμφανίζουν χρωματισμούς. Μάλιστα ανάλογα με την θέση του Ηλίου η ίρις ενδέχεται να λάβει μορφή ομόκεντρων κύκλων (Ηλιακή Κορώνη).
Πηγή Εικόνας: higginsstormchasing.com
Lenticular Clouds6 – Είναι σχηματισμοί λείων φακοειδών νεφών οι οποίοι θυμίζουν πιάτο. Δύνανται να εμφανιστούν σε στρώσεις καθώς επίσης σε ζεύγη. Έχουν παρατηρηθεί από όλες τις ηπείρους, σε ορεινές περιοχές, ενώ δεν αποτελούν σπάνιο φαινόμενο. Χαρακτηρίζονται από σταθερή παρουσία στην εκάστοτε περιοχή όπου σχηματίστηκαν και μεταβάλλονται διαρκώς.
Ο σχηματισμός τους συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη ατμοσφαιρικών κυμάτων κατά την ώθηση ταχέως αναπτυσσόμενων ανέμων πάνω από φράγματα (π.χ βουνά). Μόλις περάσουν το φράγμα δημιουργούνται νέφη σε σχήμα ανεστραμμένου βουνού, στην «κορυφή» των οποίων δημιουργούνται τα φακοειδή νέφη, με την προϋπόθεση ανάπτυξης υψηλών ποσοστών υγρασίας.
Πηγές:
1. https://www.metoffice.gov.uk/weather/learn-about/weather/types-of-weather/clouds/other-clouds/mammatus
2. https://www.metoffice.gov.uk/weather/learn-about/weather/types-of-weather/clouds/other-clouds/asperitas
3. https://geog.ucsb.edu/morning-glory-clouds/
4. https://www.metoffice.gov.uk/weather/learn-about/weather/types-of-weather/clouds/other-clouds/arcus
5. https://www.nps.gov/whmi/learn/photosmultimedia/iridescent-clouds.htm
6. http://thescienceexplorer.com/nature/lenticular-clouds-ufo-phenomenon
