H αιώνια καταιγίδα του Catatumbo!
Σε μια μικρή περιοχή της βορειοδυτικής Βενεζουέλας, όπου ο ποταμός Catatumbo συναντά τη λίμνη Maracaibo, συναντάμε ένα από τα πιο θεαματικά φαινόμενα της φύσης: την αστραπή Catatumbo.
Γνωστή ως Relámpago del Catatumbo, ή “η αιώνια καταιγίδα”, αυτό το θαυμάσιο φυσικό φως δείχνει να ξεχειλίζει στον ουρανό μέχρι και 300 φορές το χρόνο και για 10 ώρες τη φορά, αγγίζοντας το ρεκόρ των 1.2 εκατομμυρίων αστραπών ετησίως. Οι συνεχείς αναλαμπές είναι τόσο φωτεινές ώστε να γίνονται ορατές σε απόσταση έως και 250 μιλίων. Στους αποικιακούς χρόνους και για αιώνες αργότερα χρησιμοποιήθηκαν ως σημείο αναφοράς από τους ναυτικούς της Καραϊβικής, απ’ όπου προκύπτει και η ονομασία “Φάρος του Catatumbo”.
Οι αναλαμπές εμφανίζονται σε διάφορα εντυπωσιακά χρώματα, από κόκκινα και πορτοκαλιά έως μπλε και μωβ, λόγω της συγκέντρωσης αιωρούμενων σωματιδίων και υδρατμών στην ατμόσφαιρα, τα οποία έχουν την ιδιότητα να σκεδάζουν το φως.
Αν και κάποιοι πιστεύουν ότι η αστραπή Catatumbo είναι μοναδική επειδή δε συνοδεύεται από βροντές, κάτι τέτοιο δε φαίνεται να συμβαίνει: η καταιγίδα συμβαίνει σε τόσο μεγάλη απόσταση από τους παρατηρητές, περίπου 30-60 μίλια (50-100 χλμ.) από τη λίμνη Maracaibo, όπου δεn μπορεί να ακουστεί η βροντή.
Παρά τη φήμη του, λίγα είναι πραγματικά γνωστά για τους ακριβείς μηχανισμούς πίσω από αυτό το φαινόμενο. Πολλοί επιστήμονες ταξίδεψαν στην περιοχή τον 20ό και στις αρχές του 21ου αιώνα για να διερευνήσουν τους μηχανισμούς πίσω από τους κεραυνούς. Το 1911, ο Melchor Bravo Centeno διαπίστωσε ότι οι καταιγίδες είναι πιθανόν να προκαλούνται λόγω της κλειστής κυκλοφορίας αερίων μαζών στην περιοχή, και φαίνεται ότι αυτή είναι η πιο πιθανή εξήγηση.
Η τοπογραφία της περιοχής είναι μοναδική, καθώς η λίμνη Maracaibo περιβάλλεται από βουνά στις τρεις πλευρές της. Όταν θερμός και υγρός αέρας από την Καραϊβική εισρέει στη λεκάνη Maracaibo από τη μόνη ελεύθερη πλευρά της, συναντάται με τον πιο κρύο αέρα που προέρχεται από τις Άνδεις με αποτέλεσμα να εξαναγκάζεται σε ανοδική κίνηση. Ο ατμός αρχίζει τότε να συμπυκνώνεται, σχηματίζοντας σύννεφα που απελευθερώνουν ηλεκτρισμό και τελικά παράγεται αστραπή. Η όλη διαδικασία τροφοδοτείται από τη συνεχή παροχή θερμού και υγρού αέρα στη λεκάνη απορροής που προκύπτει από την εξάτμιση της λίμνης από τον καυτό Ισημερινό ήλιο.
Μια άλλη δημοφιλής άποψη είναι ότι το μεθάνιο συμβάλλει στη δημιουργία των καταιγίδων. Η λεκάνη του Maracaibo βρίσκεται πάνω σε ένα από τα μεγαλύτερα πετρελαϊκά πεδία της Νότιας Αμερικής και το αέριο μεθανίου που ανεβαίνει μέσω των βάλτων μπορεί να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην παραγωγή του κεραυνού, αυξάνοντας την αγωγιμότητα του αέρα. Η υπόθεση αυτή φαίνεται παρ’ όλα αυτά να μην υποστηρίζεται από τους επιστήμονες, καθώς η συγκέντρωση μεθανίου στην ατμόσφαιρα δε θεωρείται αρκετά υψηλή ώστε να έχει ένα τέτοιο αποτέλεσμα.
Ενώ η ακριβής αιτία της αστραπής Catatumbo είναι άγνωστη, η επικρατέστερη άποψη είναι ότι αποτελεί αποτέλεσμα της μοναδικής τοπογραφίας της περιοχής σε συνδυασμό με την κλειστή κυκλοφορία ανέμου και θερμότητας.
