Έξυπνη εφαρμογή για κινητά βοηθά τους καταναλωτές να γνωρίζουν για τις χημικές ουσίες στα αντικείμενα

Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα LIFE AskREACH

Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών είναι εταίρος στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα LIFE AskREACH, στο οποίο συμμετέχουν συνολικά 20 Οργανισμοί από 13 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συντονιστής του έργου είναι η Γερμανική Υπηρεσία Περιβάλλοντος.

Βασικός στόχος του προγράμματος είναι:

A. Nα ενεργοποιηθούν και να ενημερωθούν οι καταναλωτές όσον αφορά στο δικαίωμά τους να γνωρίζουν για την πιθανή ύπαρξη ουσιών που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία στα αντικείμενα (ενδύματα, έπιπλα, ηλεκτρικές συσκευές και παιχνίδια). Έτσι, θα μπορούν να αποφασίζουν υπεύθυνα για τις αγορές τους.
B. Να ευαισθητοποιηθούν οι εταιρείες (παραγωγοί/προμηθευτές/εισαγωγείς) όσον αφορά στην υποχρέωση τους να απαντούν στα αιτήματα των καταναλωτών για την πιθανή ύπαρξη τέτοιων ουσιών.
Οι στόχοι του έργου θα επιτευχθούν μέσα από τις καμπάνιες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των καταναλωτών και των εταιρειών. Στα πλαίσια του έργου θα δημιουργηθεί εφαρμογή για έξυπνα κινητά μέσω της οποίας οι καταναλωτές θα μπορούν να σαρώνουν το barcode του αντικειμένου που προτίθενται να αγοράσουν για να ενημερώνονται για την πιθανή ύπαρξη ουσιών που προκαλούν μεγάλη ανησυχία.

Γιατί πρέπει να είμαστε ενημερωμένοι

Ανάμεσα στις χιλιάδες ουσίες που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή των καθημερινών αγαθών υπάρχουν κάποιες που μπορεί να έχουν μακροχρόνιες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία μας ή/και στο περιβάλλον. Μερικές από τις βλάβες για τις οποίες ευθύνονται είναι η διατάραξη του ενδοκρινικού συστήματος, η πρόκληση καρκίνου και η βλάβη στο αναπαραγωγικό σύστημα. Αυτές οι ουσίες ονομάζονται substances of very high concern (SVHC) δηλαδή ουσίες που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία και μπορούν να βρεθούν σε καθημερινά αντικείμενα όπως τα έπιπλα, τα υφάσματα, τα οικοδομικά/κατασκευαστικά υλικά κλπ.

Ευρωπαϊκός κανονισμός REACH:
Οι καταναλωτές διακαιούνται να γνωρίζουν

Το άρθρο 33 του Ευρωπαϊκού Κανονισμού για τα χημικά προϊόντα (REACH) ορίζει ότι:

• Οι προμηθευτές αντικειμένων που περιέχουν SVHC σε συγκέντρωση άνω του 0,1% (κατά βάρος) πρέπει να ενημερώνουν τους επαγγελματίες χρήστες και διανομείς, σχετικά και να παρέχουν πληροφορίες για την ασφαλή χρήση του
• Ο καταναλωτής έχει το δικαίωμα να ζητήσει και να λάβει τις πληροφορίες αυτές από έναν προμηθευτή εντός 45 ημερών, δωρεάν.

Αντικείμενα χωρίς ουσίες που προκαλούν μεγάλη ανησυχία (SVHC)

Εάν οι καταναλωτές αποφεύγουν να αγοράζουν αντικείμενα που περιέχουν ουσίες που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία, αυτό θα ενθαρρύνει τους παραγωγούς να αξιολογήσουν τον τρόπο απομάκρυνσής τους από τα προϊόντα τους. Έτσι, θα αυξηθεί η ζήτηση των αντικειμένων χωρίς τέτοιες ουσίες και θα υποστηριχτεί η υποκατάστασή τους.

Ανάπτυξη εφαρμογής για προσεκτικούς καταναλωτές

Στα πλαίσια του έργου LIFE AskREACH θα αναπτυχθεί μία πανευρωπαϊκή εφαρμογή για κινητά smartphone, η οποία:
• Θα επιτρέπει στους καταναλωτές να σαρώνουν τους γραμμωτούς κώδικες (barcodes) των προϊόντων που προτίθενται να αγοράσουν για να μάθουν αν αυτά περιέχουν ουσίες που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία (SVHC).

• Θα είναι συνδεδεμένη με μία βάση δεδομένων που θα περιέχει πληροφορίες για την ύπαρξη SVHC στα αντικείμενα, διευκολύνοντας και επιταχύνοντας με αυτό το τρόπο απαντήσεις των παραγωγών και των εισαγωγέων.
• Θα προσαρμοστεί σε όλες τις γλώσσες των χωρών που συμμετέχουν στο έργο και θα είναι διαθέσιμη σε όλη την Ευρώπη

Οι πληροφορίες θα καταχωρούνται ή θα εισάγονται στη βάση δεδομένων από τους προμηθευτές των αντικειμένων, μαζί με την πληροφορία περί ασφαλούς χρήσης τους. Εάν ένας καταναλωτής σαρώσει το barcode ενός αντικειμένου για το οποίο δεν έχουν αποθηκευτεί ακόμη στη βάση δεδομένων πληροφορίες για ουσίες που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία, θα μπορεί να στείλει αυτόματα αίτημα στον προμηθευτή.

Παρούσα φάση:

• Πρόσφατα ολοκληρώθηκε η βασική έρευνα όσον αφορά στο επίπεδο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των καταναλωτών στην Ελλάδα αλλά και στις υπόλοιπες χώρες που συμμετέχουν στο έργο.
• Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ύπαρξη ουσιών στα προϊόντα γενικά αποτελεί ένα από τα 5 πιο σημαντικά θέματα που απασχολούν τους καταναλωτές. Τα αντικείμενα που απασχολούν περισσότερο τους καταναλωτές είναι κυρίως τα ρούχα, τα παπούτσια, τα παιδικά παιχνίδια και κάποιες οικιακές μικροσυσκευές.
• Σε 10 από τις 13 χώρες που συμμετέχουν στο έργο, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας σε ποσοστό μεγαλύτερο του 60% , το επίπεδο ενημέρωσης σχετικά με τα χημικά στα αντικείμενα είναι πολύ χαμηλό. Παρόλα αυτά, η ανησυχία όσον αφορά στις επιπτώσεις των ουσιών στην υγεία μας και στο περιβάλλον από αντικείμενα καθημερινής χρήσης είναι έντονη.
• Στην Ελλάδα όπως και σε άλλες χώρες οι καταναλωτές γνωρίζουν ότι πιθανά να περιέχονται ουσίες που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία (SVHC) στα αντικείμενα που προτίθενται να αγοράσουν. Θα ήθελαν όμως να έχουν πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες κατά την αγορά τους.
• Σε 10 από τις 13 χώρες οι καταναλωτές ως επί το πλείστων δεν γνώριζαν ότι «έχουν το δικαίωμα να γνωρίζουν» ούτε έχουν στείλει ποτέ αιτήματα προς τους προμηθευτές αντικειμένων.
• Η ύπαρξη μιας εφαρμογής για έξυπνα κινητά θα ενδιέφερε πολύ όλους τους καταναλωτές και ενδεχομένως θα τους ωθούσε στην αγορά ασφαλέστερων για την υγεία και το περιβάλλον αντικειμένων.

Περισσότερες πληροφορίες:
https://www.askreach.eu/