Μια Επιστημονική Περιπέτεια, ένα από τα όμορφα επιτεύγματα της επιστήμης και κατ’ επέκταση της ανθρωπότητας, φτάνει σε ένδοξο τέλος: Το Διαστημικό Παρατηρητήριο Spitzer της NASΑ.

Το Spitzer, ένα από τα τέσσερα μεγάλα δορυφορικά παρατηρητήρια της NASA που σχεδιάσθηκαν για να διεξάγουν αστρονομικές παρατηρήσεις σε διαφορετικά μήκη κύματος (από το ορατό, τις ακτίνες γ, τις ακτίνες Χ και το υπέρυθρο), και που ξεκίνησε να παρέχει δεδομένα στο υπέρυθρο μέρος του φάσματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στις 25 Αυγούστου 2003, φτάνει στο τέλος της λειτουργίας του μετά από 16 συναπτά έτη σημαντικών επιστημονικών ανακαλύψεων. Την Πέμπτη 30 Ιανουαρίου, οι μηχανικοί της ΝΑSA θα παροπλίσουν τον Spitzer και θα φέρουν αυτήν την καταπληκτική αποστολή σε αίσιο τέλος.

Ενώ η πρωταρχική αποστολή του Spitzer διήρκεσε πέντεμιση χρόνια και ολοκληρώθηκε όταν τελείωσε το ψυκτικό υγρό (ήλιο) που ήταν απαραίτητο για τη λειτουργία δύο εκ των τριών επιστημονικών οργάνων του, ο σχεδιασμός παθητικής ψύξης έδωσε τη δυνατότητα σε μέρος του τρίτου οργάνου να συνεχίσει να λειτουργεί για περισσότερα από δέκα επιπλέον έτη.

Το ανοικτό σμήνος των Πλειάδων όπως μας το αποκάλυψαν οι κάμερες του Spitzer: μεγάλα ποσά σκόνης περιβάλλουν το σμήνος ως νημάτια, με τα τρία χρώματα να αντιπροσωπεύουν διαφορετικά μήκη κύματος του υπέρυθρου φωτός: το πυκνότερο τμήμα του νέφους σκόνης εμφανίζεται με κίτρινο και κόκκινο, ενώ οι πιο αραιές περιοχές με πράσινo (Πηγή: NASA – Jet Propulsion Laboratory – California Institute of Technology).

Οι εκπληκτικές εικόνες που μας παρείχαν οι κάμερες του Spitzer έχουν αναδείξει την ομορφιά του υπέρυθρου σύμπαντος, ενός σύμπαντος που δεν μπορούμε να δούμε με γυμνό οφθαλμό και που αποκαλύπτει σημαντικές πτυχές των φυσικών διεργασιών που γεννούν τα άστρα αλλά και που καθορίζουν την εξέλιξη έως και το «θάνατο» τους. Παράδειγμα αποτελεί η «αποκαλυπτική» εικόνα του ανοικτού σμήνους των Πλειάδων που παραθέτουμε. Aν και δεν είναι από τις πιο εντυπωσιακές φωτογραφίες του Spitzer, επελέγη γιατί το σμήνος των Πλειάδων αποτελεί γνωστό και συχνό στόχο για παρατηρητές του νυχτερινού ουρανού. Πέρα από τα αστέρια που έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε ως μέλη του σμήνους, το Spitzer αποκαλύπτει και μεγάλα ποσά σκόνης, που περιβάλλουν το σμήνος και που εμφανίζονται ως νημάτια.

Δεν υπάρχει χώρος αρκετός για να αναφέρουμε τις εξαιρετικά σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις που βασίζονται στα δεδομένα που μας παρείχε ο Spitzer και που είδαν το φως της επιστημονικής δημοσιότητας μέσα από χιλιάδες ερευνητικές εργασίες. Εκτείνονται θεματικά από την ανακάλυψη εξωπλανητών, όπως αυτών του αστέρα TRAPPIST-1 (του μεγαλύτερου εξωπλανητικού συστήματος πλανητών τύπου Γης που βρέθηκε έως σήμερα), τη μελέτη αστρικών ανέμων, την διαδικασία εμπλουτισμού του μεσοαστρικού υλικού με μέταλλα και την αποκωδικοποίηση των συστατικών των γαλαξιών, έως και δεδομένα κοσμολογικού ενδιαφέροντος… Ο Spitzer ακούραστα έδωσε στην ανθρωπότητα τα «φώτα» του… μια συνεισφορά που μαζί με αυτήν τόσων άλλων διαστημοσυσκευών που η ανθρωπότητα στέλνει στο διάστημα για να μελετήσει και να κατανοήσει τη Φύση, αποτελεί επιστημονική παρακαταθήκη και για τις μελλοντικές γενιές. Από τις σημαντικές αυτές επιστημονικές δημοσιεύσεις που βασίστηκαν στα δεδομένα του Spitzer δε θα μπορούσαν να λείπουν και οι συνεισφορές από Έλληνες επιστήμονες, όπως είναι, π.χ., ο Δρ Μανώλης Ξυλούρης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και ο Καθ. Βασίλης Χαρμανδάρης του ΙΤΕ  (Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας) στην Κρήτη.

Για να γιορτάσει τη σημαντική επιστημονική συνεισφορά του διαστημικού τηλεσκοπίου Spitzer, η NASA θα φιλοξενήσει ένα ζωντανό πρόγραμμα στις 13:00 EST (20:00 ώρα Ελλάδας) την Τετάρτη 22 Ιανουαρίου. Η εκδήλωση θα προβληθεί ζωντανά από την τηλεόραση της NASA:

https://www.nasa.gov/multimedia/nasatv/index.html#public

το Facebook Live: https://www.facebook.com/NASA

το Ustream: http://www.ustream.tv/nasahdtv

το YouTube: https://www.youtube.com/NASA

το Twitter: https://www.periscope.tv/NASA/1YqKDnklkmBJV

και την ιστοσελίδα του οργανισμού.

Μπορείτε να δείτε 16 από τις πιο όμορφες και αποκαλυπτικές φωτογραφίες του Spitzer στον κάτωθι σύνδεσμο: https://www.nasa.gov/feature/jpl/sixteen-images-for-spitzers-sweet-16