Η θέρμανση του πλανήτη θα συμβεί πιο γρήγορα απ’ ότι νομίζαμε

Οι πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές και η μαζική απώλεια ανθρώπινων ζωών έφεραν ζωηρά στο προσκήνιο το θέμα της κλιματικής αλλαγής.

“Προετοιμαστείτε για νέες ασυνήθιστες καταστάσεις”, δήλωσε ο κυβερνήτης της Καλιφόρνιας στους δημοσιογράφους, σχολιάζοντας τις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές στην περιοχή. Και δεν έχει άδικο. Οι ακραίες καταστάσεις που έζησε η Καλιφόρνια, χτίζονται εδώ και χρόνια πάνω σε συνθήκες παρατεταμένης ξηρασίας και ασυνήθιστα υψηλών θερμοκρασιών. Και ο υπόλοιπος κόσμος όμως βίωσε περισσότερες ακραίες συνθήκες απ’ ότι συνήθως. Σύμφωνα με το έγκυρο περιοδικό Lancet,  157 εκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι εκτέθηκαν σε καύσωνες το 2017 σε σχέση με το 2000. Και τα πράγματα απλά θα χειροτερέψουν, σε ένα περιβάλλον που οι κυβερνήσεις αναρωτιούνται για το τί πρέπει να κάνουν και οι επιστήμονες πασχίζουν να δώσουν απαντήσεις.

Τον Οκτώβριο του 2018, η Παγκόσμια Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC) δημοσίευσε έκθεση, εξηγώντας για ποιό λόγο η μέση αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας  θα πρέπει να παραμείνει οπωσδήποτε χαμηλότερη από 1.5 ⁰C σε σχέση με την προ-βιομηχανική εποχή (https://www.ipcc.ch/sr15/). Σημειώνεται ότι το όριο της αύξησης που είχε συμφωνηθεί  στην παγκόσμια συνδιάσκεψη στο Παρίσι το 2015 ήταν 2 ⁰C.  Αυτή η διαφορά του μισού βαθμού, αναμένεται να έχει τεράστιες επιπτώσεις. Για παράδειγμα, διπλάσιος αριθμός ανθρώπων θα αντιμετωπίσει καταστάσεις λειψυδρίας παγκοσμίως, ενώ 1.5 δισεκατομμύρια επιπλέον άνθρωποι θα εκτεθούν σε θανατηφόρους καύσωνες. Παρόλα αυτά, το  IPCC υποεκτιμά το γεγονός ότι η παγκόσμια θερμοκρασία συνεχίζει να αυξάνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό.

Τρεις επιστήμονες^* από την Αμερική, προειδοποιούν ότι η παγκόσμια θέρμανση θα συμβεί πιο νωρίς απ’ ότι πιστεύαμε μέχρι τώρα. Τρεις διαφορετικές τάσεις  – αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου, μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και φυσική μεταβλητότητα τού κλίματος-  αναμένεται να  συνδυαστούν κατά τέτοιο τρόπο τα επόμενα 20 χρόνια, που θα κάνουν πιο γρήγορη και έντονη την παγκόσμια θέρμανση  σε σχέση με αυτό που αναμενόταν μέχρι τώρα και που προβλέπεται στην Έκθεση του IPCC.

Πρώτον, οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου συνεχίζουν να αυξάνονται. Μέσα στο 2017, οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα από τη βιομηχανία έφτασε τους 37 γιγατόνους (Gt), ποσότητα  που αντιστοιχεί στην πιο απαισιόδοξη πρόβλεψη του IPCC. Αυτό συνεπάγεται αύξηση της θερμοκρασίας με ρυθμό  0.25–0.32 °C ανά δεκαετία για τα επόμενα 25 χρόνια, δηλαδή, μεγαλύτερο ρυθμό από το 0.2 °C ανά δεκαετία που έχει παρατηρηθεί από το 2000 και μετά, και που το IPCC χρησιμοποιεί στην πρόσφατη Έκθεσή του.

Δεύτερον, οι διάφορες κυβερνήσεις έχουν καταφέρει να ελέγξουν την ατμοσφαιρική ρύπανση και να “καθαρίσουν” την ατμόσφαιρα νωρίτερα απ’ ότι το IPCC και τα διάφορα κλιματικά μοντέλα είχαν προβλέψει. Η Κίνα για παράδειγμα μείωσε τις εκπομπές διοξειδίου του θείου από τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά 7-14% μεταξύ 2014 και 2016. Διάφορα κλιματικά μοντέλα υπολόγιζαν ότι αυτές θα αυξηθούν. Μπορεί η μειωμένη ρύπανση να έχει θετικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον, ωστόσο, τα αερολύματα στην ατμόσφαιρα που περιέχουν θειικές, νιτρικές ή οργανικές ενώσεις είναι γνωστό ότι σκεδάζουν την εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία, προκαλώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο ψύξη του πλανήτη. Έχει αποδειχθεί ότι η  αυξημένη συγκέντρωση αερολυμάτων στην ατμόσφαιρα  μπορεί να προκαλέσει μείωση της θερμοκρασίας του πλανήτη έως  και 0.7 °C.

Τρίτον, υπάρχουν ενδείξεις ότι ο πλανήτης εισέρχεται σε μια “θερμή φάση” λόγω φυσικής κλιματικής μεταβλητότητας. Ο Ειρηνικός Ωκεανός βρίσκεται σε φάση θέρμανσης, ακολουθώντας μια αργή κλιματική διακύμανση, γνωστή ως Δεκαετής Διακύμανση του Ειρηνικού (Interdecadal Pacific Oscillation), η οποία καθορίζει τη θερμοκρασία του Ειρηνικού στον Ισημερινό και τη Βόρεια Αμερική.

Τάση για την περίοδο 2001-15 προεκτεινόμενη με σταθερό ρυθμό 0.2 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία, σύμφωνα με τις προβλέψεις της έκθεσης IPCC για την κλιματική αλλαγή (Πηγή Εικόνας: Nature και Ref. 1/GISTEMP/IPCC Fifth Assessment Report (2014) )

Ταυτόχρονα, η ανάμειξη ανάμεσα στα βαθιά (ψυχρότερα) και επιφανειακά (θερμότερα) νερά του  Ατλαντικού φαίνεται να έχει ατονίσει από το 2004 και μετά, γεγονός που σημαίνει ότι περισσότερη θερμότητα θα παραμείνει στην ατμόσφαιρα λόγω των θερμότερων επιφανειακών νερών.

Οι τρεις αυτοί παράγοντες φαίνεται να ανατροφοδοτούν ο ένας τον άλλον με αποτέλεσμα η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1.5 °C να έχει πολλές πιθανότητες να επιτευχθεί νωρίτερα απ΄ ότι αναφέρεται στη σχετική Έκθεση του IPCC.

Οι κυβερνήσεις φαίνεται να έχουν λιγότερο πλέον χρόνο να ανταποκριθούν. Επιστήμονες και πολιτεία θα πρέπει να αναθεωρήσουν άμεσα τους ρόλους, προτεραιότητες και προσεγγίσεις τους, στοχεύοντας στην προστασία των πολιτών και του περιβάλλοντος από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Πηγή
doi: 10.1038/d41586-018-07586-5

(*) Yangyang Xu is an Assistant Professor of Atmospheric Sciences at Texas A&M University, College Station, Texas, USA.

Veerabhadran Ramanathan is Professor of Atmospheric and Climate Sciences at the University of California, San Diego, USA.

David G. Victor is Adjunct Professor of Climate at Scripps Institution of Oceanography, University of California, San Diego, USA; Professor of International Relations at the University of California, San Diego; and co-chair of the Cross-Brookings Initiative on Energy and Climate at the Brookings Institution, Washington DC, USA.