Γράμμα από την ύπαιθρο της Νέας Ζηλανδίας
Ομάδα ερευνητών από τη Νέα Ζηλανδία και την Ελλάδα βρίσκεται αυτές τις μέρες στην ύπαιθρο της Νέας Ζηλανδίας, στην περιοχή North Canterbury του Νότιου Νησιού. Η ελληνική συμμετοχή εκπροσωπείται από την ερευνήτρια του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Δρα Βασιλική Μουσλοπούλου, η οποία έχει μακροχρόνιους επιστημονικούς δεσμούς με τη σεισμοτεκτονική της περιοχής.
Εικ. 1: Το πάνω τμήμα ανάστροφου ρήγματος που δεν έσπασε κατά τη διάρκεια του σεισμού Καϊκούρα το 2016. Ωστόσο, το ρήγμα αυτό, που βρίσκεται περίπου 1 χλμ από το ρήγμα Humps όπου ξεκίνησε ο σεισμός, βρέθηκε να έχει σπάσει τουλάχιστον 3 φορές τα τελευταία 3 χιλιάδες χρόνια.
Σκοπός των ερευνητών είναι να ανασκάψουν 5 από τα ενεργά σεισμικά ρήγματα που βρίσκονται στην επικεντρική περιοχή του σεισμού Καϊκούρα (Μ7.8) που έλαβε χώρα το 2016 και τα οποία υπερπηδήθηκαν από τον ισχυρό σεισμό. Πράγματι, ο σεισμός Καϊκούρα, που έχει χαρακτηριστεί ως ο πολυπλοκότερος σεισμός που έχει καταγραφεί ποτέ στη Γη, έσπασε περί τα 20 ρήγματα σε στεριά και θάλασσα με διαφορετικούς μηχανισμούς γένεσης, ενώ υπερπήδησε 10 ακόμη ενεργά ρήγματα (δεν προκάλεσε δηλαδή σεισμική ολίσθηση, παρότι τα ρήγματα αυτά βρίσκονταν ανάμεσα σε εκείνα που έσπασαν το 2016).
Στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν γιατί η σεισμική ενέργεια εκτονώθηκε επιλεκτικά από κάποια ρήγματα κι όχι από τα γειτονικά τους (αποστάσεις συχνά < 1 χλμ), οι ερευνητές διάνοιξαν 8 εκσκαφές εγκάρσια στα ενεργά ρήγματα που υπερπηδήθηκαν από τον σεισμό και δεν έσπασαν το 2016. Οι εκσκαφές έχουν 20 μέτρα μήκος, ενώ φτάνουν τα 5 μέτρα βάθος. Στα τοιχώματά τους οι ερευνητές έχουν ήδη εντοπίσει και καταγράψει τουλάχιστον 12 παλαιούς σεισμούς μεγέθους >6.5. Για τη χρονολόγηση αυτών των παλαιών σεισμών, η ομάδα έχει συλλέξει άφθονο οργανικό υλικό που είχε αποτεθεί μέσα στις εκσκαφές και είναι κατάλληλο για c-14 ραδιοχρονολόγηση, αλλά και χαλαζιακό υλικό κατάλληλο για χρονολόγηση με τη μέθοδο της φωταύγειας (OSL).
Εικ. 2: Το κανονικό ρήγμα Pihama στο Taranaki Rift (το οριοθετεί η κόκκινη γραμμή ανάμεσα στους δύο ερευνητές) αποτελεί ένα κλασικό παράδειγμα ρήγματος με μη-περιοδική σεισμική δράση, αφού έχει φιλοξενήσει 3 μεγάλους (Μ>6) σεισμούς τα τελευταία 10 χιλιάδες χρόνια και μόνο τέσσερις ακόμα τα προηγούμενα 70 χιλιάδες χρόνια!
Είχε προηγηθεί της έρευνας αυτής, στις αρχές Ιανουαρίου 2020, μία ακόμα παλαιοσεισμολογική αποστολή στην περιοχή του ηφαιστείου Ταρανάκι, στο βόρειο νησί της Νέας Ζηλανδίας, με επικεφαλής την Δρα Βασιλική Μουσλοπούλου. Η περιοχή αυτή είχε ανασκαφεί με επιτυχία πριν από περίπου 10 χρόνια από την ίδια ομάδα, προσδιορίζοντας τουλάχιστον 30 παλαιούς σεισμούς μεγέθους M6-Μ6.8 κατά τη διάρκεια των τελευταίων 26 χιλιάδων ετών στα έξι ενεργά ρήγματα της τεκτονικής τάφρου Ταρανάκι. Τα τωρινά ευρήματα αναμένεται να επεκτείνουν την ιστορία των παλαιών σεισμών μέχρι τα 80 χιλιάδες χρόνια πριν το παρόν και να αποκαλύψουν αν υπάρχει κάποια αλληλεπίδραση μεταξύ των σεισμικών ρηγμάτων και της δράσης του ηφαιστείου Taranaki, που βρίσκεται στην καρδιά αυτής της τεκτονικής τάφρου! Παράλληλα, η περιοχή χαρτογραφήθηκε λεπτομερώς με drones. Οι έρευνες αναμένεται να ολοκληρωθούν μέσα στις επόμενες 10 περίπου ημέρες.
Εικ. 3: Τα μέλη της αποστολής.
Στην αποστολή συμμετέχουν οι:
- Andy Nicol (Canterbury University, Νέα Ζηλανδία)
- Dr Hannu Seebeck (GNS Science, Νέα Ζηλανδία)
- Dr Vasiliki Mouslopoulou (NOA – Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, Ελλάδα)
- Dr John Begg (GNS Science, Νέα Ζηλανδία)
- Dr Andy Howell (GNS Science and Canterbury University, Νέα Ζηλανδία)
- Tim Stahl (Canterbury University, Νέα Ζηλανδία)
- Μεταπτυχιακοί φοιτητές (Εικ. 3)
